مقاله: بررسی دلالت روایات بر جواز قیمت‌گذاری حاکم در شرایط خاص اقتصادی

چکیده
در بحث قیمت‌گذاری در بازار اسلامی، مشهور فقیهان بر این باورند که حاکم اسلامی در شرایط خاص اقتصادی حق قیمت‌گذاری بر روی کالاهای موجود در بازار را دارد. مراد از شرایط خاص، خروج بازار از شرایط طبیعی، مانند احتکار، انحصار و تبانی است. مهمترین دلیل فقیهان روایاتی است که در کتب فقهی برای هر یک از شرایط احتکار، انحصار و تبانی ذکر شده‌ است. هدف این مقاله: 1. بررسی صحیحه حذیفه، روایت ضمره، مرسل دعائم الاسلام و بخشی از نامه امیر المؤمنین به مالک اشتر در بخش احتکار است. 2. بررسی سلمه حناط و عهدنامه مالک اشتر برای وضعیت انحصار می‌باشد. 3. بررسی روایت ابوجعفر فرازی، برای وضعیت تبانی است. این هفت روایت بخشی از ادله ایشان در بحث عدم جواز قیمت‌گذاریی حاکم در بازار اسلامی است که با مناقشه در این روایات، مدعای ایشان تضعیف می‌شود. روش این مقاله تحلیلی است و با مراجعه به کتب فقهی معتبر متقدم و متأخر روایات مورد نظر را بررسی می‌کند. این مقاله در نهایت به این نتیجه می‌رسد که هیچ یک از روایات ذکر شده قابلیت استناد برای مدعای مشهور را ندارد، در نتیجه جواز قیمت‌گذاری حاکم در شرایط خاص اقتصادی از روایات فهمیده نمی‌شود.

واژگان کلیدی
قیمت‌گذاری، تسعیر، بازار اسلامی، حاکم اسلامی، روایات

مقاله: نقش غدیر در ترویج فرهنگ اقتصاد مقاومتی

چکیده
اقتصاد مقاومتی یکی از مهمترین گونه های اقتصاد اسلامی در سال های اخیرکه مورد توجه ویژه محققان، اساتید و مقام معظم رهبری بوده است که با نام گذاری سال جدید به نام «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل»، این امر ملموس تر گردید. کشور ما در عرصه های اقتصادی و فرهنگی با مشکلات و موانع حادی روبرو است که به نظر می رسد با یک فرهنگ مناسب اقتصادی، می توان موانع را در مسیر پیشرفت نظام مقدس اسلامی برداشت. بنابراین برای حرکت به سمت آرمان های انقلاب اسلامی الگویی بهتر از اقتصاد مقاومتی نخواهیم یافت. پژوهش حاضر به روش تحلیلی، با تکیه بر مبانی نظری و با استفاده از تفاسیر، مراجعه به کتب فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مقالات علمی پژوهشی و استفاده از بیانات رهبری در پی پاسخ به این است که نقش غدیر در ترویج فرهنگ اقتصاد مقاومتی را بررسی نماید. از یافته های تحقیق حاضر می توان با استفاده از پیام های غدیر به تاثیر گذاری نقش غدیر در ترویج فرهنگ اقتصاد مقاومتی پی برد و به این نتیجه رسید که اگر در جوامع امروزی بتوان از واقعه غدیر و حوادث آن الگو برداری کرد اساس و بنیان این جامعه محکم و استوارمی گردد و می توان اقتصاد مقاومتی همراه با اقتصادی اسلامی داشت. همچنین می توان فرهنگی که برگرفته از واقعه غدیر باشد را ترویج و گسترش داد. 

کلیدواژه
غدیر- اقتصاد مقاومتی- فرهنگ- رهبری- اعتماد به نفس- صرفه‌جویی- عدالت- اعلان و تبلیغ حق

مقاله: بررسی دلالت روایات بر عدم جواز قیمت‌گذاری حاکم در شرایط طبیعی بازار

چکیده
در بحث قیمت‌گذاری در بازار اسلامی، مشهور فقیهان بر این باورند که حاکم اسلامی در شرایط طبیعی حق قیمت‌گذاری بر روی کالاهای موجود در بازار را ندارد. فقیهان برای مدعای خود به هفت روایت استدلال می‌کنند. این هفت روایت تنها یک دسته از ادله ایشان در بحث عدم جواز قیمت‌گذاریی حاکم در بازار اسلامی است که با مناقشه در این روایات، مدعای ایشان تضعیف می‌شود. این مقاله به روش تحلیلی، با بررسی هفت روایت وارد شده، به این نتیجه می‌رسد که این هفت روایت توان اثبات مدعای مشهور را ندارد. هر چند می‌توان با استناد به روایت سلمه حناط، به دلالت التزامی، ثابت کرد که حاکم، در شرایط طبیعی، حق قیمت‌گذاری در بازار اسلامی را ندارد.

کلیدواژه
قیمت‌گذاری، تسعیر، بازار اسلامی، حاکم اسلامی، روایات

مقاله: ضمانت اجرت در جعاله

چکیده
در باب ضمانت، حقی که می‌توان از آن ضمانت کرد باید در ذمه ثابت شده باشد. مثالهای واضحی برای این شرط وجود دارد مانند ثمن در عقد نسیه، مبیع در عقد سلف و ثمن در مدت خیار. اما در برخی موارد، فقیهان در صحت و جواز ضمانت از حقی، اختلاف نظر دارند. این اختلاف زمانی است که عمل عامل به پایان نرسیده باشد، ولی عامل درخواست ضمانت دارد. سبب اصلی این تفاوت فتوا، اختلاف در ثبوت و عدم ثبوت حق است. اجرت در جعاله یکی از این موارد است که در کلام فقها در صحت و جواز ضمانت از آن تفاوت فتوا دیده می¬شود. این بحث یکی از مواردی است که قائلان به صحت ضمان ما لم یجب به آن تمسک کرده‌، گفته‌اند از آنجا که ضمانت اجرت در عقد جعاله ضمان ما لم یجب است و صحیح است، پس ضمان ما لم یجب صحیح خواهد بود. با اثبات عدم صحت ضمانت اجرت در عقد جعاله، بخشی از دلیل قائلان به صحت ضمانت ما لم یجب مخدوش خواهد شد. این مقاله به روش تحلیلی، با مراجعه به کتب معتبر فقهی ادله قائلان به صحت ضمانت اجرت در عقد جعاله و قائلان به عدم صحت این ضمانت را بررسی می‌کند. تحقیق حاضر به این نتیجه می‌رسد که ضمانت از اجرت در عقد جعاله صحیح نیست.

کلید واژه
ضمانت، عقد جعاله، اجرت، ضمان ما لم یجب

مقاله: ضمانت جایزه مسابقه

چکیده
یکی از مباحثی که فقهاء در کتب فقهی در بحث ضمان مطرح می‌کنند این است که حق مضمون، مالیت داشته و در ذمه ثابت شده باشد. اگر مالی این شرایط را داشت می‌توان از آن ضمانت کرد و در غیر این صورت ضمانت آن صحیح نیست. در برخی حقوق در فقه واضح است که می‌توان از آن ضمانت کرد یا نمی‌توان، ولی در برخی موارد به راحتی نمی‌توان حکم به صحت یا عدم صحت ضمان کرد. یکی از این موارد مشکوک، ضمانت جایزه در عقد سبق و رمایه است. این بحث یکی از مواردی است که قائلان به صحت ضمان ما لم یجب به آن تمسک کرده‌اند‌. با اثبات صحت ضمانت جایزه مسابقه، تأییدی بر مدعای قائلان به صحت ضمانت ما لم یجب خواهد بود. این مقاله به روش تحلیلی، اقوال قائلان به صحت و عدم صحت ضمانت جایزه مسابقه، و همچنین بررسی جواز و لزوم عقد مسابقه را بررسی می‌کند. تحقیق حاضر، در نتیجه، ضمانت جایزه مسابقه را جایز می‌داند.

کلید واژه
ضمانت، عقد مسابقه، سبق و رمایه

مقاله: نقد و بررسی راه‌کار «ترکیب سلف موازی با حواله» ...

چکیده:
یکی از ابزارهای مالی اسلامی که به نقدشوندگی قراردادهای سلف می‌افزاید، قراردادهای سلف موازی استاندارد است. طی سال‌های اخیر این ابزارها در برخی کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و به تازگی به بازار سرمایه ایران نیز معرفی شده است که نخستین بار بر روی نفت و فرآورده‌های نفتی و با هدف تأمین مالی پروژه‌های نفتی پیشنهاد گردیده است.
مهم‌ترین اشکال قراردادهای سلف موازی استاندارد از لحاظ فقهی عدم امکان حضور در  بازار ثانویه است. این نوشتار کوشیده است به روش توصیفی ـ تحلیلی راه‌کارها «ترکیب سلف موازی با حواله» را مورد نقد و بررسی قرار دهد. تحقیق حاضر نشان می‌دهد این روش، ، قابلیت اجرا در سطح بین المللی را ندارد، اما برای کاربرد داخلی می‌توان از آن استفاده کرد.

کلید واژه:
عقد سلف ـ عقد سلف موازی ـ سلف موازی استاندارد ـ سلف نفتی ـ ترکیب سلف با حواله.

این مقاله در نوبت چاپ در نشریه علمی «نامه فقهی مدرسه علمیه فیضیه مازندران» قرار دارد.

پایان نامه سطح سه: امکان تصحیح عقد سلف موازی استاندارد از منظر فقه امامیه و اهل سنت

چکیده:
یکی از ابزارهای مالی اسلامی که به نقدشوندگی قراردادهای سلف می‌افزاید، قراردادهای سلف موازی استاندارد است. طی سال‌های اخیر این ابزارها در برخی کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و به تازگی به بازار سرمایه ایران نیز معرفی شده است که نخستین بار بر روی نفت و فرآورده‌های نفتی و با هدف تأمین مالی پروژه‌های نفتی پیشنهاد گردیده است.
مهم‌ترین اشکال قراردادهای سلف موازی استاندارد از لحاظ فقهی عدم امکان حضور در بازار ثانویه است. این نوشتار کوشیده است به روش توصیفی تحلیلی راه‌کارهایی که برای برون رفت از این مشکل ارائه شده است، که عبارتند از: سلف موازی، واگذاری وکالتی، صلح مبیع سلف و ترکیب سلف موازی با حواله، را مورد نقد و بررسی قرار دهد. تحقیق حاضر نشان می‌دهد کلیه راه‌های ارائه شده، قابلیت اجرا در سطح بین المللی را ندارد، اما برای کاربرد داخلی می‌توان از شیوه صلح مبیع سلف و همچنین ترکیب سلف با حواله استفاده کرد.

کلید واژه:
عقد سلف ـ عقد سلف موازی ـ سلف موازی استاندارد ـ سلف نفتی ـ ترکیب سلف با حواله ـ صلح سلف نفتی.

دانلود متن پایان نامه

حجم: 2.15 مگابایت

مقاله: إقاله از نظر فقه شیعه و اهل سنت

چکیده
هر کدام از متعاقدین به هنگام بستن عقد، منظور و هدفی را دنبال می‌کنند که برای برآورده شدن آن به انعقاد عقد روی آورده‌اند. حال اگر هر کدام از ایشان پس از عقد دریابند که به هف مورد نظر خود دست نمی‌یابند و یا به هر دلیلی از انعقاد قرارداد پشیمان شوند می‌توانند با توافق یکدیگر عقد را بر هم بزنند. به این عمل اقاله گویند. بحث اقاله در تمامی کتب فقهی که مشتمل بر بیع هستند مطرح شده است اما کتابی مستقل و منسجم پیرامون احکام اقاله در میان کتب فقهای شیعه و اهل سنت دیده نمی‌شو.د این مقاله برای پرکردن این خلأ مسائل مهم و احکام مورد ابتلاء اقاله را در یک رساله مسقل جمع‌آوری کرده است.
کلید واژه
عقد بیع، اقاله، شرایط اقاله، فسخ بیع، قانون مدنی ج. ا. ا

دانلود مقاله

کتاب: کتاب آموزشی الموجز فی أصول الفقه

کتاب «الموجز فی اصول الفقه» مانند اغلب کتاب‌های آموزشی حوزه، پژوهش محور است و این موضوع، فراگیری علم اصول را برای مبتدیان اندکی دشوار نموده است. این مشکل مرا واداشت که برای تسهیل در یادگیری، با توجه به اصول تدوین متون آموزشی تغییراتی در کتاب اعمال کنم.
اموری که برای آموزشی‌تر شدن این کتاب انجام گرفته، به قرار زیر است:
درس‌بندی کردن کتاب.
مشخص کردن هدف‌های یادگیری هر درس.
خلاصه نویسی برای هر درس.
قرار دادن تمرین برای هر درس.
افزودن تاریخ علم اصول فقه برای آشنایی بیشتر طلاب با این علم.
تشریح اصطلاحات اصولی استفاده شده در کتاب.
اضافه کردن جدول و نمودار برای یادسپاری بهتر.
بزرگ‌نما کردن تعاریف.
تکرار مطالب کلیدی هر بحث در کناره یا انتهای مطلب.
از آنجا که چنین رویکردی برای اولین بار است که در مورد کتاب‌های درسی حوزه واقع می‌شود به یقین دارای نواقصی است. لذا از اساتید و طلاب دانش‌دوست تقاضا دارم که با ارائه نظرهای اصلاحی خود، ما را در رفع آن نواقص یاری نمایند.

دانلود کتاب آموزشی الموجز فی اصول الفقه

حجم: 2.15 مگابایت

مقاله: قاعده قرعه در فقه شیعه

چکیده
علم فقه یکی از وسیع‌ترین و مشهورترین علوم اسلامی است که از کتاب و سنت نشأت گرفته و وسیع شده و از علوم دیگری مانند قواعد فقهیه ولادت یافته است. علی‌رغم اینکه قواعد فقهیه از علم فقه نشأت گرفته لکن نقش مهمی در رشد و تسمین این علم دارد. قواعد فقهیه متشکل از قواعد بسیاری است که فقها از لابلای مسائل فقهی برداشت کرده‌اند. یکی از این قواعد فقهی، قاعده قرعه است. این قاعده دارای مباحث زیادی است که قابل طرح و بررسی می‌باشند، این مقاله در صدد تبیین زوایای آن است. کتب متعددی بحث قرعه را به طور مبسوط و یا مختصر مطرح کرده‌اند همچنین مقالات و پایان‌نامه‌های متعددی در این زمینه نگاشته شده است که مقاله حاضر گزارشی است از یافته‌های مؤلفان بزرگی در زمینه قاعده قرعه.

کلید واژه‌ها
قواعد فقهی، قاعده قرعه، استصحاب، استخاره

دانلود مقاله